AS THE MEDIA WATCH THE WORLD, WE WATCH THE
MEDIA
Peter Vasterman
Gepubliceerd in De Journalist van 21 september
2001.
Sinds de harde landing van de nieuwe economie
is internet synoniem geworden voor faillissementen, ontslagen en berooide
beleggers. Maar daarnaast is er ook nog steeds een ander, meer succesvol
internet verhaal te vertellen. In de niet-commerciële sector heeft internet
zich ontwikkeld tot een internationaal platform voor allerlei organisaties en
instellingen die zich buiten de bestaande media om willen manifesteren. Een
interessant voorbeeld is MediaChannel, een internationale portal over media
issues die vorig jaar februari werd gelanceerd.
De drijvende kracht achter MediaChannel is
mediacriticus Danny Schechter: "We zitten midden in New York op Times
Square en wij hebben dus ook letterlijk zicht op de grote media die we kritisch
willen volgen. Deze media conglomeraten zien zichzelf als internationale
spelers met strategische allianties, fusies en afzetgebieden over de hele
wereld, wij streven er ook naar om een mondiale site te zijn die journalisten,
onderzoekers, wetenschappers en activisten van ieder continent met elkaar
contact kan brengen."
mondiale community
MediaChannel maakt gebruik van de grote kracht
van internet, namelijk het ontwikkelen van internationale netwerken van
organisaties waardoor een nieuwe kan ontstaan. Het is zo'n typische netwerk site,
gebaseerd op de samenwerking met ongeveer 750 zogenaamde affiliaties,
organisaties over de hele wereld die zich op de een of andere manier met de
media bezighouden. Volgens Andrew Levy, verantwoordelijk voor de werving en
selectie van partners, is "de belangrijkste voorwaarde voor deelname dat
de organisatie publiceert over media issues als censuur, vrijheid van
meningsuiting, mediaconcentratie, kwaliteit van berichtgeving, media-educatie,
etc." Diversiteit is belangrijk, niet zozeer de politieke kleur van een
aangesloten site. Hoofdredacteur Danny Schechter: "We hebben vaker
artikelen gepubliceerd waar ik het niet mee eens was en dat blijven we zeker
doen."
Ongeveer de helft van het bestand bestaat uit
actiegroepen die zich bezighouden met politieke issues en 'mediawatch' , bij de
rest gaat het vooral om netwerksites voor journalisten, online nieuwsdiensten,
dagbladen, vakbladen, trainingsinstituten op mediagebied, universiteiten en
onderzoeksinstellingen. Hoewel MediaChannel qua onderwerpen duidelijk zeer
internationaal is georiënteerd, bevindt driekwart van de aangesloten sites zich
in de westerse wereld. Koploper in Europa is Groot-Brittannië met 80 deelnemers.
In Nederland is slechts een handjevol organisaties aangesloten, voornamelijk
NGO's, en slechts één journalistieke organisatie, het European Journalism
Centre.
Met een budget van bijna een miljoen dollar
per jaar produceert de relatief kleine redactie (tien mensen inclusief
webmasters) een omvangrijke website, die voor ongeveer twintig procent uit zelf
geschreven stukken bestaat, de rest is gebaseerd op bijdragen van of links naar
de aangesloten partners. Voor die organisaties biedt MediaChannel een internationaal
platform waarmee een breed publiek kan worden bereikt.
spider the sites
De openingspagina bevat iedere dag links naar
actueel medianieuws, commentaren en een serie achtergrondverhalen van een van
de aangesloten partnerorganisaties. Volgens Schechter beschikt de redactie over
'spider the sites' soft ware die het mogelijk maakt om de aangesloten
webpagina's te monitoren, bovendien attenderen de aangesloten sites de redactie
ook op interessante stukken of onderzoeken. De bezoeker van de portal kan via
een keuzemenu meteen doorklikken naar een van de 749 aangesloten organisaties
of zich abonneren op een wekelijkse nieuwsbrief.
MediaChannel besteed aandacht aan onderwerpen
als mediaconcentratie, vrijheid van meningsuiting, mensenrechten, en natuurlijk
vooral ook aan kritische analyses van dagelijkse berichtgeving. Of het nu gaat
om de berichtgeving over geruchtmakende G8-top in Genua of de VN conferentie
over racisme, telkens zijn er in de rubriek 'The Media Reader: Media on the
Media' analyses over de rol van de media en dan bij voorkeur van de hand van
een journalist uit Nepal of Maleisië. Daarnaast zijn er verslagen van
conferenties voor journalisten, bijvoorbeeld over de vraag hoe de media zouden
moeten omgaan met explosieve conflict situaties zoals die Israël, de Balkan of
Ruwanda.
toolkits
Behalve actueel nieuws biedt MediaChannel
verschillende zogenaamde 'resources': zo is er de Issues Guide met een
overzicht van zo'n beetje alle relevante journalistieke issues met bijbehorende
debatten, artikelen, rapporten of essays. Een zoekmachine maakt het mogelijk om
de hele site en die van alle aangesloten partners te doorzoeken als een grote
online databank van media-issues. Naast een boekenhoekje en een overzicht van
alle nieuwsmedia over de hele wereld kan de journalist materiaal vinden in de
Journalists' Toolkit, kan de actievoerder zijn voordeel kan doen met de Media
Access Toolkit en kunnen docenten voor hun lessen over de media gebruik maken
van de Teachers' Toolkit. Voor journalisten zijn er links naar stijlboeken,
schrijfhulpen, vacatures, databanken en journalistieke trainingen, met bronnen
niet alleen in de VS, maar ook in Zuid-Afrika, Zuidoost Azië of Latijns
Amerika. In samenwerking met twee Britse partners werkt MediaChannel aan een
online 'landkaart' van mondiale mediaconcentraties.
Onder het kopje 'Community' is ruimte voor
discussies, vacatures, oproepen en aankondigingen van conferenties,
bijeenkomsten of trainingen. MediaChannel fungeert volgens hoofdredacteur
Schechter ook als uitlaatklep voor journalisten die stoom kunnen afblazen:
"we hebben een reeks van whistleblower verhalen gehad, bijvoorbeeld van
een journalist die voor AP TV in Beijing werkte en die werd ontslagen omdat hij
nogal fanatiek doorging op mensenrechtenverhalen."
En dan is er nog de weblog van Danny Schechter
zelf waar bezoekers op kunnen reageren. Schechter vormt min of meer het
boegbeeld van MediaChannel en hij speelt die rol met verve. Hij reist
onvermoeibaar de hele wereld af, van congres naar conferentie, en schrijft het
ene stuk na het andere.
News Dissector
Als mediacriticus is Schechter een oude rot in
het vak. In de jaren zeventig werd hij al een lokale bekendheid in Boston toen
hij als 'News Dissector Danny Schechter' bij de progressieve radiozender
WBCN-FM de media fileerde. Een merknaam die hij nog steeds gebruikt voor zijn
ook voor zijn wekelijks essay bij MediaChannel.
Schechter produceerde talkshows, schreef voor
allerlei kranten en tijdschriften en werkte als onderzoeksjournalist voor CNN
en ABC's 20/20. In 1987 stond hij aan de basis van Globalvision, een
onafhankelijke tv-producent, gespecialiseerd in documentaires en tv-series over
mensenrechten en armoede in de Derde Wereld, aids in Afrika, etnische
zuiveringen in Bosnië, etc.
Zijn in 1997 gepubliceerde boek "The More
You Watch, The Less You Know" bevat een 478 pagina's lange,
autobiografisch getinte kruistocht tegen de Orwelliaanse mediaconcentraties, de
vercommercialisering, de terreur van de kijkcijfers, de opkomst van tabloid
televisie en uiteraard tegen de teloorgang van de kritische documentaire.
alternatief internationaal persbureau
In dit boek lanceerde Schechter al het idee
van een 'mediakanaal', maar dan nog als tv-zender, pas later kwam internet in
beeld. Omdat het netwerkmodel van OneWorld, de internationale organisatie van
NGO's, overeen kwam met zijn eigen ideeën, zocht hij contact met Oneworld in Groot-Brittannië.
MediaChannel &endash; een gezamenlijke onderneming van One World Online UK
en Schechters eigen bedrijf Globalvision.- werd vervolgens gebaseerd op een
vergelijkbaar organisatiemodel met partners over de hele wereld. Verder zijn er
niet alleen non profit organisaties als de Reebok Human Rights Foundation, maar
ook 'commerciële' sponsors als de Zwitsere energiemultinational ABB. Danny
Schechter: "We zouden advertenties kunnen opnemen, maar dit is een non
profit site en we willen er geen rommeltje van maken. Daarom zoeken we naar
bedrijven zoals ABB die verder geen inhoudelijke zeggenschap hebben, maar die
ons willen sponsoren vanuit hun streven naar maatschappelijk verantwoordelijk
ondernemerschap."
Naast MediaChannel heeft Globalvision ook een
alternatief internationaal persbureau op stapel staan onder de naam The
Globalvision News Network (GVNN), gebaseerd op een netwerk van lokale
journalisten die een ander geluid kunnen laten horen over gebeurtenissen van
internationale betekenis. Voor GVNN dat eind 2001 van start moet gaan, is
bedoeld als aanvulling op de hoofdzakelijke Anglo-Amerikaanse nieuwsstromen van
de grote persbureaus. Geld blijft een probleem, maar Schechter is ervan
overtuigd dat dit soort websites het langer zullen volhouden dan al die door
goudkoorts verblinde dotcom-bedrijven.
