Weg met het nieuws - Welk nieuws bereikt ons, welk nieuws niet?

'Midzomeravonden' bij De Avonden waarin drie weken lang de vaste programmering komt te vervallen en een poging wordt gedaan om in samenspraak met de luisteraars ‘de wereld in 15 uitzendingen te verklaren’. 

Aflevering 7. Weg met het nieuws - Welk nieuws bereikt ons, welk nieuws niet? 

Dankzij onze veelgeprezen media als krant, tv en internet staan wij indringender dan ooit oog in oog met oorlogen, zelfmoordacties, genocides, sexueel geweld, ontvoeringen en andere misère. Wat doet ons dat? En: Worden ons onbewust, misschien soms zelfs bewust, nieuwsfeiten onthouden? Feiten en meningen van massapsycholoog dr. Jaap van Ginneken, mediasocioloog dr. Peter Vasterman, beeldend kunstenaar/socioloog Jan Dietvorst, René van Rijckevorsel (adjunct-hoofdredacteur Elsevier) en Suzanne Weusten, adjunct hoofdredacteur van de Volkskrant. 

Presentatie: Anton de Goede.

Duivel uitdrijven is terug van weggeweest

NRC Handelsblad 23 juni 2004

Meteen na de geweldige wedstrijd, afgelopen zaterdag, van Oranje tegen Tsjechie - in jaren niet zo genoten! - beantwoorde bondscoach Dick Advocaat enkele kritische vragen over de gevolgde tactiek. Daarmee leek alles wel gezegd, it's all in the game, nietwaar: Robben had voor hetzelfde geld een rode kaart kunnen krijgen voor zijn tweede grove overtreding, Van der Vaart had kunnen scoren in de laatste minuut, enzovoorts.

Toen ik gisteren om een uur of vijf Nederland 2 inschakelde, zag ik daar tot mijn verbazing een heel gezelschap 'deskundigen' (onder wie John de Mol) nog steeds eindeloos doorpraten over de zogenaamde 'fatale wissel', waardoor Oranje kennelijk had verloren. Het was net alsof de eerste uitzending na de wedstrijd zonder onderbreking dagenlang was doorgegaan onder de bezielende leiding van Jack van Gelder. Het eerste interview met Advocaat bleek achteraf de opmaat te zijn geweest voor drie dagen uitvoerig napraten en speculeren over wat er allemaal niet mogelijk zou zijn geweest met andere spelsystemen, andere opstellingen en uiteraard een andere bondscoach.

Media: altijd kritiek maar nooit op zichzelf

Gepubliceerd in Trouw op 11 mei, 2004

PETER VASTERMAN

Kranten en media zijn niet te beroerd om zich specialistische kennis eigen te maken maar de gevolgen van hun eigen werk willen ze liever niet weten. Minister Donner heeft gelijk en legde zijn vinger terecht bij een gevoelige plek.

De uitspraken van minister Donner (justitie) ter gelegenheid van het NVJ-congres over persvrijheid op 3 mei in Amsterdam zijn hem zoals hij zelf al voorspelde op de nodige vermaningen komen te staan. Wil hij soms de media aan banden leggen? De persvrijheid aantasten?

Een hype? Geen commentaar.

Gepubliceerd in de krant Media en Politiek van de Raad Openbaar Bestuur als vervolg op het rapport Medialogica. April 2004

Dat de hypegevoeligheid van de media de laatste jaren sterk is toegenomen blijkt uit al die politieke proefballonnetjes die meteen leiden tot mediabrede nieuwsgolven. Eén pakkende oneliner over de rollator die oma maar als cadeau moet vragen voor haar verjaardag, is meteen goed voor drie dagen lang schrijnende gevallen, hoopoplopende emoties en uiteindelijk de ministeriële geruststelling dat de rollator voorlopig in de verzekering blijft. Wel meent de minister dat ouderen hun rollators effectiever gaan gebruiken als ze er zelf voor betalen, meldt het ANP: “Nu komt het voor dat ze het hulpmiddel ongebruikt in de gang laten staan. Ook laten ouderen zich door fabrikanten een nieuwe model opdringen terwijl de oude nog niet versleten is, denkt de minister.” Heeft hij daarbij soms die uitvoeringen op het oog met aluminium velgen,  GPS-navigatie en DVD-schermpje?

Nieuwsstormen op komst. Groot nieuws wordt steeds groter

Nieuwsstormen op komst

Groot nieuws wordt steeds groter

In Mediahype analyseert socioloog Peter Vasterman onder andere de zinloos geweld-hype. Waarom iedereen de naam Joes Kloppenburg kent en niemand Mehmet Yilmaz.

door Tabe Bergman

Lees verder in Extra van maart 2004 

Hoofdstuk in: P. Burger en A. Koetsenruijter (red.): Sterke verhalen: mediahypes en moderne sagen. Leiden, 2004  

Mediahypes, dreigingsbeelden en stemmingswisselingen

Peter Vasterman

Samenvatting

De enorme toename van het aantal media, de almaar stijgende omloopsnelheid van het nieuws, de verschuiving in nieuwsdefinities; al deze veranderingen in het medialandschap creëren een ideale voedingsbodem voor het ontstaan van telkens nieuwe mediahypes. Mediahypes zijn heftige, mediabrede nieuwsgolven die voortkomen uit de zichzelf versterkende processen binnen de nieuwsproductie. Media vervullen dan niet meer een volgende, maar aanjagende rol: ze gaan zelf nieuws creëren en lokken daarmee weer maatschappelijke reacties uit die ook weer nieuws worden. Mediahypes kunnen zo in een korte tijd een sterk dreigingsbeeld neerzetten, dat ook weer even snel verlaten wordt. Tegelijkertijd is er in Nederland de laatste jaren steeds vaker sprake van snelle en radicale stemmingswisselingen in de politiek en de publieke opinie. Ontwikkelingen als ontzuiling, ontideologisering, individualisering en consumentisme hebben het publiek vatbaarder gemaakt voor de hyperige verhalen en de spannende beelden die de media leveren. Het resultaat is dat de openbare meningsvorming in toenemende mate bepaald wordt door de wetmatigheden van die media.

Wat is een mediahype? Recensie van Mediahype

Lees hier de recensie van mijn proefschrift door Henri Beunders.

"Mediahype, een belangwekkend proefschrift."

H.J.A. Hofland in Hype en bedrog. NRC Handelsblad 25 februari 2004