NOS Journaal. Dossiers. Is klimaat een hype?
Peter Vasterman, mediasocioloog aan de Universiteit van Amsterdam:
"De klimaatverandering is geen hype maar de berichtgeving erover af en toe wel. De mogelijke opwarming van de aarde is een serieus probleem waar duizenden wetenschappers over de hele wereld mee bezig zijn. Langzamerhand groeit er een zekere consensus over oorzaken en gevolgen.
Maar er is ook veel onzekerheid en controverse. Op politiek niveau worden besluiten genomen om in de toekomst de CO2 uitstoot te verminderen in de hoop daarmee de klimaatverandering bij te sturen. Kortom, een ernstig probleem dat serieuze aandacht verdient van de media.
Die is er ook in ruime mate. Maar af en toe ontstaat een mediagolf die alle kenmerken heeft van een mediahype. Dagen- soms wekenlang zijn de media in de ban van de klimaatverandering. We zien telkens dezelfde clichébeelden van de smeltende poolkappen, ijsberen op slinkende ijsschotsen, overstromingen, woestijnen en stormschade.
En we horen telkens dezelfde boodschap: het is allemaal de schuld van de klimaatverandering. Of het voorjaar nu kouder is (zoals vorig jaar), dan wel warmer (zoals dit jaar), of het nu minder regent (april dit jaar) of juist veel meer (augustus vorig jaar), alles komt door de klimaatverandering en het is de schuld van menselijk ingrijpen.
Er verschijnen weemoedige reportages op de tv over de elfstedentocht die nooit meer verreden zal worden, de laatste is immers alweer tien jaar geleden. Dat er tussen 1963 en 1984 ook geen enkele elfstedentocht plaatsvond krijgt geen aandacht, want dat past niet in het beeld dat het klimaat de laatste jaren op hol is geslagen.
Dat is kenmerkend voor een mediahype: alles wat het centrale thema lijkt te bevestigen krijgt veel aandacht, terwijl de rest onderbelicht blijft. En temidden van alle opwinding kan bijna alles wel als een 'bewijs' voor de klimaatverandering dienen.
Dit simpele doemscenario gaat ten koste van de nuance, van alle wetenschappelijke slagen om arm en de complexiteit van het klimaat. Kenmerkend voor mediahypes is ook weer de vluchtigheid: na een paar dagen of weken is het allemaal weer voorbij en dienen zich weer nieuwe hypes aan.
