Peter Burger en Willem Koetsenruijter (red.)
Misdaad in het nieuws. Cijfers en verhalen.
Leiden: SNL, 2008. SNL-reeks 18.
ISBN 978-90-78531-07-4.
‘Auto-inbraken nemen toe’, ‘Loverboys maken duizenden slachtoffers’ en ‘Vrouwen steeds vaker slachtoffer van tasjesdieven’. Misdaadnieuws betekent voor een deel van de journalisten brood op de plank. Een samenleving zonder misdaad zou kunnen volstaan met veel minder uren en pagina’s nieuws. Cijfers en verhalen zijn de twee belangrijkste bouwstenen van dit misdaadnieuws. Met hun verhalen brengen journalisten samenhang in de losse feiten die ze vervolgens met cijfers onderbouwen.
Maar hoe betrouwbaar zijn hun cijfers en wie bepaalt de aard van het verband tussen feiten en cijfers? Hetzelfde incident kan zeer uiteenlopende verhalen opleveren, afhankelijk van het perspectief van de verteller: hulpverlener of politiewoordvoerder, persofficier of advocaat van de verdachte. Cijfers en verhalen: beide zijn munitie in het retorisch arsenaal van de partijen die zich uiten over misdaad.
Vanuit diverse invalshoeken laten Joel Best (hoogleraar sociologie en strafrecht), Hendrien Kaal en Gabry Vanderveen (criminologen), Hans van Maanen (wetenschapsjournalist), Peter Vasterman (mediasocioloog), en Peter Burger en Willem Koetsenruijter (mediaonderzoekers) in deze bundel hun licht schijnen over hypes, misdaadkaarten, loverboys, misdaadstatistieken en een doodgereden tasjesdief. Joel Best vergelijkt nieuws over misdaadgolven met rages rond speelgoed en nieuwe dansen: het zijn heftige, maar kortstondige bevliegingen. De onder-werpen verschillen per cultuur, maar de dynamiek is van alle tijden en plaatsen. Peter Vasterman gaat na op welke manier incidenten (zoals dat van de doodgereden tasjesdief in Amsterdam) zich in de media ontwikkelen tot hypes: hoe streven justitie, advocatuur, belangengroepen, politici en media hun belangen na in ‘de slag om het incident’? Welke partijen aan het woord komen in de berichtgeving over loverboys, onderzochten Burger en Koetsenruijter; zij constateren een eenzijdige nadruk op het perspectief van hulpverleners. Gabry Vanderveen en Hendrien Kaal analyseerden een middel dat steeds vaker gebruikt wordt om op een efficiënte en aantrekkelijke wijze criminaliteitscijfers en de toedracht van bepaalde misdaden te presenteren: de misdaadkaart. Wetenschapsjournalist Hans van Maanen, kritisch volger van cijfers in de nieuwsmedia en de wetenschap, betoogt dat misdaadcijfers de onbetrouwbaarste cijfers zijn die er bestaan.
