Has that one scientific study actually shown that the expert statement can be dropped as advocates of the new Transgender Law claim?

“Everyone favours abolishing the expert statement, including the experts themselves.” A much-heard argument in the discussion about the new transgender law. But is this evident from the one study from 2017 that is constantly cited? Short answer: no. A critical analysis of 'Doing justice to gender identity. Evaluation of three years of transgender law in the Netherlands 2014-2017.’"

Peter Vasterman 

Download PDF

    Soon, the Netherlands will have a new law allowing anyone to change the gender on their birth certificate without any verification. One administrative act will say that you did not come into the world as a boy or girl but as a girl or boy. 

    The most significant change in the new transgender law is cancelling the so-called expert statement. In it, an expert, usually a psychologist from a gender clinic, states that someone has "the lasting conviction of belonging to the opposite sex from that stated on the birth certificate." Now that this declaration is to be dropped, the only thing that counts to change your passport is the “lived gender identity”: whether someone “feels” male or female inside. 

Consensus on abolishing the expert statement?

    In the debate on the Act, frequent reference is made to an evaluation study from 2017, which allegedly shows that this expert statement can be abolished, because the gender experts themselves, who issue these statements, would not see the point. That study, Recht doen aan genderidentiteit. Evaluatie drie jaar transgenderwet in Nederland 2014-2017 (Doing justice to gender identity. Evaluating three years of transgender law in the Netherlands 2014-2017), was commissioned by the Ministry of Justice and Security and carried out by Marjolein van den Brink, lecturer in law at the University of Utrecht.

    This "conclusion" is also repeatedly put forward by advocates of the law as the main argument for dropping the expert opinion. Thus Brand Berghouwer, chairman Transgender Netwerk Nederland, and Astrid Oosenbrug, chair of COC Nederland, in De Telegraaf (10 februari 2022): “At present, trans persons still need an 'expert statement' to change their registration. But according to the experts themselves, the statement adds nothing and can be abolished. This has emerged from a scientific evaluation commissioned by the government.” 

    Minister Dekker, the proposer of the law, also argued that the declaration could be dropped according to the experts consulted, based on the evaluation study. Both in the Memorie van Toelichting and in the answers by the minister to parliamentary questions, Dekker states: “According to the researchers, there is a considerable consensus among transgender persons, parents of transgender children, experts and officials that the expert statement, at least for adults, can be dropped.” 

Appearances can be deceptive

    So the gender experts and all the groups consulted would argue in favour of abolishing the declaration. Although the report literally states this, appearances can be deceptive. The experts are “ambivalent” towards the declaration and are divided among themselves, but the civil servants are largely in favour of the declaration. Even among the various groups surveyed (parents of transgender children and visitors to the TNN website), a minority favours abolishing the declaration. Only the representatives of interest groups are unanimously in favour: Transgender Netwerk Nederland, COC Netherlands, patient organisation Transvisie and Nederlands Netwerk Intersekse/DSD (NNID).

    Moreover, on closer examination, the study shows numerous scientific and methodological flaws: not only were only three (!) gender experts interviewed, but the four surveys intended to serve as evidence are also seriously flawed. Samples are unclear, questionnaires are brief or incomparable, results and tables with percentages are missing, and in one case, only nine participants took part in the survey. This makes it difficult to check whether the results are balanced in the report, especially since Van den Brink reproduces answers from interviews and surveys rather selectively. 

Amazingly, new legislation is based on an evaluation, more like a quick scan than thorough scientific research.

NRC over het Kaag schandaal en de rol van de media

Een feitenrelaas had geholpen in de kwestie-Van Drimmelen

Rubriek: De journalistieke keuken

Door Cosette Molijn

‘Een feest van herkenning”, vond mediasocioloog Peter Vasterman de dynamiek die volgde op de kwestie rondom D66’er Frans van Drimmelen. Vooral door de manier waarop die sinds half april uitgroeide tot een mediastorm rondom de partij en haar leider Sigrid Kaag. „Het verhaal is heel typisch: een doofpot, een overwinning, een partij die zich beroept op moreel hoge standaarden en een nieuwe bestuurscultuur. Zo’n schandaalstructuur zie je bij heel veel affaires.”

Lees hier het hele artikel in NRC van 7 mei 2022

Heeft dat ene wetenschappelijk onderzoek eigenlijk wel aangetoond dat de deskundigenverklaring kan vervallen zoals pleitbezorgers van de nieuwe Transgenderwet beweren?

‘Iedereen is voorstander van het afschaffen van de deskundigenverklaring, ook de deskundigen zèlf.’ Een veelgehoord argument in de discussie over de nieuwe transgenderwet. Maar blijkt dat wel uit dat ene onderzoek uit 2017, dat voortdurend wordt aangehaald? Kort antwoord: Nee. Een kritische analyse van “Recht doen aan genderidentiteit. Evaluatie drie jaar transgenderwet in Nederland 2014-2017.”

Peter Vasterman 

Download PDF van dit artikel 

    Binnenkort krijgt Nederland een nieuwe wet waardoor iedereen zonder enige toetsing het geslacht in zijn of haar geboortebewijs kan veranderen. Een administratieve handeling en er staat dat u niet als jongen of meisje ter wereld bent gekomen, maar als meisje of jongen. 

    De belangrijkste verandering in de nieuwe transgenderwet is het vervallen van de zogeheten deskundigenverklaring. Daarin geeft een expert, meestal een psycholoog van een genderkliniek aan dat iemand “de duurzame overtuiging heeft tot het andere geslacht te behoren dan is vermeld in de geboorteakte.” Nu deze verklaring komt te vervallen, is het enige dat telt om je paspoort te wijzigen de ‘beleefde genderidentiteit’: of iemand zich man of vrouw ‘voelt’ van binnen. 

 

Consensus over vervallen deskundigenverklaring?

    In het debat over de wet wordt veelvuldig verwezen naar een evaluatieonderzoek uit 2017 waaruit zou blijken dat deze deskundigenverklaring kan worden afgeschaft, omdat de genderdeskundigen zélf, die deze verklaringen afgeven, het nut ervan niet zouden inzien. Dat onderzoek, Recht doen aan genderidentiteit. Evaluatie drie jaar transgenderwet in Nederland 2014-2017, werd in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid uitgevoerd door Marjolein van den Brink, universitair docent Recht aan de Universiteit Utrecht.

    Deze “conclusie” wordt door voorvechters van de wet ook telkens aangevoerd als hét argument om de deskundigenverklaring te laten vallen. Zo schrijven Brand Berghouwer, voorzitter Transgender Netwerk Nederland, en Astrid Oosenbrug, voorzitter COC Nederland, in De Telegraaf (10 februari 2022): “Op dit moment hebben trans personen nog altijd een 'deskundigenverklaring' nodig om hun registratie te wijzigen. Maar volgens die deskundigen zelf voegt de verklaring niets toe en kan ze worden afgeschaft. Dat blijkt uit een wetenschappelijke evaluatie die de regering liet uitvoeren.” 

    Ook toenmalig minister Dekker, de indiener van de wet, voerde op grond van het evaluatieonderzoek aan dat volgens de geraadpleegde deskundigen de verklaring zou kunnen komen te vervallen. Zowel in de Memorie van Toelichting als in de antwoorden van de minister op Kamervragen stelt Dekker: “Volgens de onderzoekers bestaat er onder transgender personen, ouders van transgenderkinderen, deskundigen en ambtenaren een aanzienlijke consensus dat de deskundigenverklaring, in ieder geval voor meerderjarigen, kan vervallen.” 

 

Vlag dekt lading niet 

    Dus niet alleen de genderdeskundigen, maar àlle geraadpleegde groepen zouden pleiten voor afschaffen van de verklaring. Zo staat het weliswaar letterlijk in het rapport, maar die vlag dekt de lading niet. De deskundigen staan ‘ambivalent’ tegenover de verklaring en zijn onderling verdeeld, maar de ambtenaren burgerzaken zijn in meerderheid juist voorstander van de verklaring. Zelfs bij de verschillende geënquêteerde groepen, (de ouders van transgender kinderen en bezoekers TNN website) is een minderheid voor afschaffen van de verklaring. Alleen de vertegenwoordigers van belangenorganisaties zijn daar unaniem voor: Transgender Netwerk Nederland, COC Nederland, patiëntenorganisatie Transvisie en Nederlands Netwerk Intersekse/DSD (NNID).

    Bovendien vertoont het onderzoek bij nadere bestudering tal van wetenschappelijke en methodologische onvolkomenheden: niet alleen zijn er slechts drie (!) genderdeskundigen geïnterviewd, er mankeert ook veel aan de vier enquêtes die als bewijsvoering moeten dienen. Steekproeven zijn onduidelijk, vragenlijsten summier of onvergelijkbaar, resultaten en tabellen met percentages ontbreken, en in één geval hebben maar negen deelnemers aan de enquête meegedaan. Dat maakt het moeilijk te controleren of de resultaten evenwichtig in de rapportage verwerkt zijn, temeer daar Van den Brink tamelijk selectief antwoorden uit interviews en enquêtes weergeeft. 

Het is verbazingwekkend dat nieuwe wetgeving gebaseerd wordt op een evaluatie, die meer weg heeft van een soort quickscan dan van een gedegen wetenschappelijk onderzoek.