"‘Een macabere hype’, zo omschrijft GGZ-projectleider preventie Niek Kuijper het tijdens het mediadebat van deze week. Het debat ging over zelfmoord in de pers en vond plaats op het hoofdkwartier van het Noordhollands Dagblad in Alkmaar."
Lees het hele verslag van het debat van de Stichting Mediadebat op De Nieuwe Reporter Zelfmoord: niet doodzwijgen, wel voorzichtig zijn.
Hier een korte reactie.
Uitgangspunt bij het debat is dat de media een besmettingseffect kunnen veroorzaken door sensationeel en gedetailleerd aandacht te besteden aan een specifiek geval van zelfdoding. Hoewel er inderdaad onderzoeken zijn die een samenhang hebben aangetoond tussen mediaberichtgeving en toename van suïcide, zijn er toch wat kanttekeningen te plaatsen bij dat besmettingseffect.
Als er suïcideclusters optreden zoals in West Friesland is het maar zeer de vraag of
de media daar een rol in spelen. Uit onderzoek blijkt namelijk ook dat er besmettingseffecten kunnen optreden binnen sociale groepen. Als een jongere zelfmoord pleegt, verhoogt dat het risico op zelfdoding in zijn of haar sociale omgeving. Er wordt over gepraat en op de een of andere manier voelen jongeren met problemen zich aangesproken door deze ‘oplossing.’ Daar spelen de media geen rol in, maar wel persoonlijke communicatie. Als we er rekening mee houden dat veel jongeren op internet actief zijn (msn, hyves, etc.) dan is het niet ondenkbaar dat jongeren zich eerder laten inspireren door wat hun sociale omgeving op internet erover zegt dan door wat de media melden. Het is overigens de vraag of de risicogroep überhaupt kennis neemt van de mediaberichten in de regionale krant of Hart van NL (toch een belangrijke voorwaarde voor beïnvloeding).
Krijgen de media in deze discussie over clusters van zelfdoding niet een veel te grote rol toebedeeld? Onderzoek dat de invloed van de sociale omgeving en internet afzet tegen de mogelijke effecten van de media is er niet, wel zijn er studies naar suïcideclusters die via internet tot stand komen.
Dit alles neemt niet weg dat een debat over de media zinvol is, maar dan eerder vanwege privacyschendingen, sensatiezucht, halve waarheden en snelle conclusies dan vanwege vermeende besmettingseffecten.
Overigens heb ik nog nergens cijfers gezien die onomstotelijk aantonen dat er in deze regio sprake is van een golf van zelfdodingen onder jongeren. Wel is er een stuk van de GGD Hollands Noorden van 10 februari 2009 waarin staat dat het aantal zelfdodingen in Noord Holland Noord lager ligt dan in de rest van Nederland. Conclusie van de GGD: “In 2006 kwamen volgens de cijfers van de FGE vier jonge mensen (tot 25 jaar) door suïcide om het leven, drie van hen pleegden suïcide in Noord Holland Noord, maar woonden niet in deze regio. In 2007 ging het om vijf jongeren, allen uit Noord-Kennemerland. In 2008 betrof het zes jongeren, waarvan één uit de Kop Noord Holland, drie uit Noord-Kennemerland en twee uit West Friesland.” Het is wachten op de cijfers over 2009. Klik hier voor het persbericht van de GGD En hier het hele rapport.
