Bonnetjesaffaire
Het boek over de bonnetjesaffaire van onderzoeksjournalist Bas Haan is spannend, en bevat een belangrijke les: ook in het digitale tijdperk heeft de klassieke jacht op de feiten nut.
Peter Vasterman
Recensie NRC Handelsblad 10 februari 2017
Niet weer het bonnetje van de Teevendeal! Na al die publicaties en reportages, commentaren, Kamerbrieven, Kamerdebatten, de twee rapporten van de commissie Oosting (bij elkaar 735 pagina’s) en het vertrek van drie VVD-bewindslieden én de Kamervoorzitter, is er ook het boek De rekening voor Rutte van Nieuwsuur-journalist Bas Haan. Liggen alle details van dit schandaal al niet al heel lang op straat?
De verschijning van het boek eind januari leidde bij wijze van nabrander alsnog tot het vertrek van minister van Veiligheid en Justitie Van der Steur, de opvolger van Opstelten die al eerder was gestruikeld over het bonnetje. Haan had de hand weten te leggen op de e-mail met tekstsuggesties die Kamerlid Van der Steur aan minister Opstelten op de dag van diens aftreden stuurde voor de beantwoording van de 99 Kamervragen over het bonnetje. En daaruit bleek dat het Kamerlid tot over zijn oren in de doofpot zat, terwijl – ironisch genoeg – op het moment dat hij de e-mail schreef op het Ministerie bekend was dat het bonnetje dan toch was opgedoken in back-ups van oude bestanden.
Volmondig ja
Is het de moeite waard om het hele verhaal nog eens opnieuw te gaan lezen in dit boek, dat een stortvloed bevat aan details, namen en verwikkelingen? Het antwoord is volmondig ja, want het is niet alleen een spannend verhaal – dat overigens begint met een prachtige filmscène die bijna te mooi is om waar te zijn – het boek valt ook te lezen als een fijne inspiratiebron voor onderzoeksjournalistiek. Met als diepere laag de complexe interactie tussen de journalist en zijn tegenspelers, ministers, staatssecretarissen, topambtenaren, et cetera, die weer omringd worden door een cordon van adviseurs, voorlichters en woordvoerders. Met daaromheen de bredere kring van ambtenaren, OM-medewerkers, en andere betrokkenen die bereid zijn om al dan niet off the record informatie te delen. Soms omdat ze zich zorgen maken over de integriteit van het openbaar bestuur, soms omdat ze van hogerhand de schuld krijgen voor het ontbreken van informatie.
Onderzoek, artikelen en discussies over mediahypes en de rol van de media bij de constructie van sociale problemen, schandalen, crises, rampen en risico's. 1996-2024