Voor de Correspondent schreef correspondent 'Maatschappij, gedrag en groepen' Vera Mulder deze week een verontrustende reportage over het toenemend aantal dakloze gezinnen in Nederland met als kop:
Met papa en mama in de daklozenopvang. En als intro: Drieduizend kinderen in Nederland zijn op dit
moment dakloos. Een derde meer dan in 2009. Hoe is het om de opvang je thuis te
moeten noemen?
In mijn reactie op dit stuk op de site van de Correspondent leek het me wel interessant om er op te wijzen dat we in het verleden wel vaker larmoyante, maar onjuiste verhalen hebben gehoord over dakloze gezinnen.
Het is niet bepaald een nieuw onderwerp, al in
april 2008 ontstond er ook al verontrusting over naar aanleiding het
radioprogramma “De Ochtenden” van de EO waarin de noodklok werd geluid over de
opvang van kinderen die samen met hun ouders op straat belanden en voor wie
geen adequate opvang zou zijn. Alleen al in Leeuwarden zou het in 2007 om 380
gezinnen gaan. Dat was overigens nog voor het begin van de kredietcrisis.
Er
werden Kamervragen gesteld, de staatssecretaris beloofde onderzoek te doen, waar
vervolgens uit bleek dat de gesuggereerde toename van het aantal dakloze
gezinnen niet kon worden onderbouwd. Integendeel er was eerder sprake van een
daling. De conclusie van de staatssecretaris was dat er geen aanleiding was
voor specifiek beleid.
Grappig genoeg leidt het rapport met de voorzichtige
schattingen tot een kleine mediahype als persbureau GPD de cijfers uit de grote
steden projecteert op alle gemeenten zodat als groot nieuws kan worden gemeld
dat er duizenden gezinnen dakloos zijn in Nederland. Vervolgens wordt dit nieuws
groot door alle andere media overgenomen met koppen als “Gemeenten kunnen
toestroom dakloze gezinnen niet aan.” Volgens de onderzoekers was dit volstrekt
niet in overeenstemming met de resultaten van het onderzoek. Een half jaar
later is het weer raak dankzij een uitzending van de VARA en worden er weer
Kamervragen gesteld.
De onderzoekers die later een reconstructie hebben gemaakt van deze ophef concluderen:
Die conclusie is ook van toepassing op het larmoyante verhaal van Vera Mulder, die kennelijk niet even in de archieven is gedoken en geen enkele kritische afstand tot haar onderwerp heeft, verblind als ze is door zielige gevallen.
De onderzoekers die later een reconstructie hebben gemaakt van deze ophef concluderen:
“Kortom, bij de media aandacht over dakloze gezinnen gaat het niet om incidentele ophef. Er lijkt sprake van cirkelbewegingen en van korte termijngeheugens.”
Die conclusie is ook van toepassing op het larmoyante verhaal van Vera Mulder, die kennelijk niet even in de archieven is gedoken en geen enkele kritische afstand tot haar onderwerp heeft, verblind als ze is door zielige gevallen.
Wie geïnteresseerd is in de hele reconstructie
van deze onderzoekers, lees:
Lia van Doorn, Wilibrord de Graaf, Catelijne
Akkermans, Raymond Kloppenburg, Alarm over dakloze gezinnen. Reconstructie vaneen mediahype.
Journal
of Social Intervention: Theory and Practice – 2011 –
Volume 20, Issue 4